Ảnh hưởng chung
Tác động đến kế toán:
IFRS 16 tạo ra một sự thay đổi đáng kể trong việc xử lý kế toán cho nghiệp vụ thuê hoạt động, thuê tài chính và các giao dịch phức tạp khác như bán và thuê lại…
+ Đối với bên thuê: chuẩn mực mới loại bỏ việc phân loại hợp đồng thuê là hợp đồng thuê hoạt động hoặc thuê tài chính. Thay vào đó, hầu hết tất cả các hợp đồng thuê đều được vốn hóa bằng cách ghi nhận trách nhiệm cho thuê và quyền sử dụng tài sản trên bảng cân đối kế toán - kèm theo khấu hao tài sản và lãi suất tài chính đối với các khoản nợ thuê.
+ Đối với bên cho thuê: chuẩn mực yêu cầu bên cho thuê phải phân loại mỗi hợp đồng thuê là cho thuê hoạt động hay cho thuê tài chính. Đối với hợp đồng cho thuê tài chính: khi bắt đầu thuê, bên cho thuê sẽ ghi nhận tài sản nắm giữ theo hợp đồng thuê tài chính như là một khoản phải thu với số tiền bằng với khoản đầu tư ròng trong hợp đồng thuê, và ghi nhận thu nhập tài chính trong thời hạn thuê của hợp đồng thuê tài chính, dựa trên mô hình phản ánh tỷ suất sinh lợi cố định theo kỳ trên khoản đầu tư ròng đó. Đối với hợp đồng cho thuê hoạt động: bên cho thuê ghi lại khoản thanh toán cho thuê dưới dạng thu nhập theo phương pháp đường thẳng.
Tác động đến các chỉ số tài chính:
Với việc công nhận các khoản nợ thuê (bao gồm các khoản nợ dài hạn và ngắn hạn) và Quyền sử dụng tài sản, chỉ số tài chính hiện tại của đơn vị có thể thay đổi khi áp dụng chuẩn mực mới. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính của đơn vị cũng như điều kiện giao ước cho vay hiện tại.
Mục tiêu của IFRS 16 là báo cáo thông tin thể hiện trung thực các giao dịch cho thuê và cung cấp cơ sở cho người sử dụng báo cáo tài chính để đánh giá số tiền, thời gian và sự không chắc chắn của dòng tiền phát sinh từ hợp đồng thuê. Để đáp ứng mục tiêu đó, bên thuê phải ghi nhận tài sản và nợ phải trả phát sinh từ hợp đồng thuê.
Các vấn đề cần lưu ý khi chuyển đổi
|
Nội dung |
IFRS |
VAS |
|
IFRS 16 – Thuê tài sản (có hiệu lực từ ngày 1/1/2019) và VAS 6 – Thuê tài sản |
||
|
Kế toán bên thuê – ghi nhận ban đầu |
Vào ngày tài sản thuê bắt đầu sẵn sàng sử dụng, bên thuê cần ghi nhận tài sản quyền sử dụng và khoản nợ phải trả thuê tài sản:
|
Bên thuê hoạt động chỉ ghi nhận tiền thuê định kỳ như một khoản chi phí. Bên thuê tài chính phải ghi nhận tài sản cho thuê tài chính và nợ thuê tài chính. |
|
Kế toán bên thuê - ghi nhận tiếp theo |
Giá trị tài sản quyền sử dụng được xác định theo mô hình giá gốc Nợ phải trả thuê tài sản được xác định bằng cách: tăng giá trị ghi sổ để phản ánh tiền lãi tính trên nợ phải trả thuê tài sản, giảm giá trị ghi sổ để phản ánh các khoản thanh toán tiền thuê đã trả. |
Không có quy định cho bên thuê hoạt động; Đối với bên thuê tài chính: khấu hao tài sản cho thuê tài chính và hạch toán nghĩa vụ thanh toán tiền thuê tài chính bằng phương pháp giá trị phân bổ. |
|
Định nghĩa và yêu cầu mới theo IFRS 16 |
||
|
Phạm vi |
IFRS 16 áp dụng cho tất cả các hợp đồng thuê, bao gồm cả cho thuê lại, ngoại trừ: (a) Cho thuê để khai thác hoặc sử dụng khoáng sản, dầu, khí tự nhiên và các tài nguyên không tái tạo tương tự; (b) Cho thuê tài sản sinh học do bên thuê nắm giữ (xem IAS 41 Nông nghiệp); (c) Các thỏa thuận thực hiện dịch vụ (xem IFRIC 12); (d) Quyền sở hữu trí tuệ do bên cho thuê cấp (xem IFRS 15 Doanh thu từ Hợp đồng với Khách hàng); và (e) Các quyền do bên thuê nắm giữ theo thỏa thuận nhượng quyền đối với các mặt hàng như phim, video, bản thảo phát, bằng sáng chế và bản quyền trong phạm vi của Tài sản vô hình IAS 38 |
|
|
Ngoại trừ |
Các trường hợp sau đây đủ điều kiện để được miễn IFRS 16: (a) Cho thuê với thời hạn thuê từ 12 tháng trở xuống và không có quyền chọn mua; (b) Cho thuê khi tài sản có giá trị thấp và là tài sản mới; |
|
|
Áp dụng lần đầu |
Hai phương pháp hồi tố khi áp dụng lần đầu được IFRS 16 cho phép bao gồm: • Hồi tố đối với mỗi kỳ báo cáo trước đây được trình bày theo IAS 8 - Chính sách kế toán, thay đổi ước tính kế toán và sai sót • Hồi tố đối với ảnh hưởng luỹ kế của việc áp dụng lần đầu chuẩn mực này được ghi nhận tại ngày áp dụng lần đầu |
|
|
Xác định lãi suất chiết khấu |
Lãi suất ngầm định trong thuê tài sản là lãi suất chiết khấu để tính giá trị hiện tại của (a) các khoản thanh toán tiền thuê và (b) giá trị còn lại không được đảm bảo sao cho tổng của chúng đúng bằng (i) giá trị hợp lý của tài sản cơ sở và (ii) các chi phí trực tiếp ban đầu tại bên cho thuê. Trong trường hợp lãi suất ngầm định trong thuê tài sản không thể được xác định dễ dàng thì lãi suất chiết khấu là lãi suất đi vay tương đương của bên thuê tại ngày có hiệu lực. |
|
|
Đánh giá lại |
Nếu có các dấu hiệu về việc suy giảm giá trị của tài sản cho thuê, IAS 36 sẽ được áp dụng cho thử nghiệm suy giảm giá trị của quyền sử dụng tài sản. |
|
|
Giao dịch bán và cho thuê lại |
IFRS 16 yêu cầu đánh giá bản chất của các giao dịch, liệu "việc bán" có đủ điều kiện cho IFRS 15 hay không, trước khi xác định phương pháp xử lý kế toán phù hợp |
|
|
Thay đổi/sửa đổi hợp đồng cho thuê |
IFRS 16 yêu cầu đánh giá xem liệu rằng việc thay đổi/sửa đổi có thể khiến bên thuê phải độc lập xem xét sự thay đổi/sửa đổi này như một hợp đồng thuê riêng biệt hay không. |
|
Những công việc cần thực hiện?
• Doanh nghiệp cần ước tính tác động của các thay đổi khi áp dụng chuẩn mực IFRS 16 đối với các chỉ số tài chính mà công ty hiện đang sử dụng, bao gồm cả các điều kiện khi giao ước Nợ.
• Tái đàm phán hợp đồng cho thuê và xác định các điều khoản chính của hợp đồng làm ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính nếu cần thiết.