Nowelizacja ustawy o egzekucji administracyjnej - przymusowe dochodzenie należności z VAT

Nowelizacja ustawy o egzekucji administracyjnej - przymusowe dochodzenie należności z VAT

11.04.2023
Nowelizacja ustawy o egzekucji administracyjnej - przymusowe dochodzenie należności z VAT
24 marca 2023 r. w Dzienniku Ustaw ukazała się nowelizacja ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Ma ona pomóc, m.in. w odzyskiwaniu nieuregulowanych rozliczeń VAT od transakcji zagranicznych w ramach unijnych procedur szczególnych. Jakie inne usprawnienia w egzekucji przyniosą nowe przepisy?

Nowelizacja ustawy – dochodzenie należności z VAT

Kluczowe zapisy nowelizacji przepisów o egzekucji administracyjnej wprowadzają rozwiązanie umożliwiające przymusowe dochodzenie należności z tytułu VAT rozliczanego w procedurze szczególnej od podmiotu, którego:

  • siedziba położona jest poza Polską

    oraz
  • dla którego państwem identyfikacji jest państwo inne niż Polska i w którym złożona została deklaracja podatkowa.

W ustawie chodzi o deklarację złożoną w państwie członkowskim identyfikacji, o której mowa w art. 59, art. 61 i art. 61a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Mowa zatem o deklaracjach dla wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO), usług elektronicznych oraz sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI), dla których państwem konsumpcji była Polska.

Przed nowelizacją przepisów deklaracja taka nie mogła stanowić podstawy do wystawienia tytułu wykonawczego. W przypadku, gdy podatnik nie uiścił zadeklarowanej kwoty podatku VAT otrzymywał przypomnienie wysyłane drogą elektroniczną.

Obecnie przypomnienia nie będą wysyłane, będą wystawiane natomiast krajowe tytuły wykonawcze. Będą stanowić one podstawę do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie pomocy w dochodzeniu należności przez inne państwo.

Tytuł wykonawczy zostanie uzupełniony o numer, za pomocą którego podatnik zobowiązany do zapłaty zostanie zidentyfikowany na potrzeby podatku w innym kraju. Numer ten będzie wskazywany przez wierzyciela w tytule wykonawczym obejmującym należności pieniężne wynikające z deklaracji składanej w innym państwie.

Dodatkowo wprowadzony zostanie obowiązek przeliczania wartości w innych walutach na złotówki. Przeliczenie odbywać się ma według kursu wymiany walut opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego. W przypadku braku takiej publikacji w danym dniu zastosowanie znajdzie kurs wymiany opublikowany w dniu kolejnym.

Egzekucja administracyjna - pozostałe zmiany i uproszczenia

Zmiana przepisów usprawni proces wszczynania i prowadzenia egzekucji administracyjnej, a także zwiększy jego efektywność poprzez wprowadzenie istotnych zmian i uproszczeń obejmujących m.in.:

  • modyfikację definicji legalnej terminu wynagrodzenie – przez wynagrodzenie rozumie się ‘wynagrodzenia oraz inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne, w tym świadczenia pieniężne przysługujące z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wypłacane przez pracodawcę w okresie zatrudnienia, a także w okresie 12 miesięcy od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy’;
  • uproszczenie zasad przedawnienia kosztów upomnienia – ‘obowiązek zapłaty kosztów upomnienia przedawnia się wraz z wygaśnięciem należności pieniężnej objętej tym upomnieniem. Jeżeli w upomnieniu ujęto więcej niż jedną należność pieniężną, koszty upomnienia przedawniają się wraz z wygaśnięciem należności pieniężnej o najpóźniejszym terminie płatności’;
  • usprawnienie korzystania z Rejestru Należności Publicznoprawnych poprzez automatyczne pozyskiwanie danych przez podmioty do tego uprawnione;
  • uproszczenie procesu wszczynania postępowania egzekucyjnego – ‘wierzyciel będący jednocześnie organem egzekucyjnym wszczyna postępowanie egzekucyjne z urzędu poprzez podpisanie albo opatrzenie pieczęcią wystawionego przez siebie tytułu wykonawczego’;
  • zmianę sposobu postępowania w przypadku śmierci zobowiązanego będącego przedsiębiorcą w toku postępowania egzekucyjnego – ‘jeżeli zobowiązany będący przedsiębiorcą zmarł po wszczęciu postępowania egzekucyjnego i zarządca przedsiębiorstwa w spadku prowadzi przedsiębiorstwo w spadku albo dokonuje czynności, postępowanie egzekucyjne jest kontynuowane, a dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy. Podjęcie dalszych czynności egzekucyjnych oraz zastosowanie środków egzekucyjnych może nastąpić po wydaniu postanowienia o przystąpieniu do egzekucji w stosunku do przedsiębiorstwa w spadku’;
  • rozszerzenie zakresu informacji, jakie wierzyciel przekazuje organowi egzekucyjnemu wraz z wnioskiem egzekucyjnym i tytułem wykonawczym;
  • usprawnienie egzekucji do majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka m.in. poprzez możliwość uzyskania przez wierzyciela lub organ egzekucyjny danych małżonka i zobowiązanego odpowiadającego majątkiem wspólnym oraz informacji o ustroju małżeńskim czy majątku wspólnym;
  • modyfikację sposobu naliczania opłaty egzekucyjnej;
  • dostosowanie przepisów o egzekucji z ruchomości do przepisów prawa celnego;
  • usprawnienie egzekucji z majątku obciążonego zastawem skarbowym i hipoteką przymusową oraz podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela;
  • usprawnienie obsługi zbiegów egzekucji sądowej i sądowo administracyjnej oraz zbiegów egzekucji administracyjnych – ‘w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i zabezpieczenia administracyjnego, egzekucji administracyjnej i zabezpieczenia sądowego lub zabezpieczenia administracyjnego i egzekucji sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzenie łącznie egzekucji i zabezpieczenia do tej rzeczy albo prawa majątkowego przejmuje organ, który prowadzi egzekucję’.

Przepisy nowelizacji ustawy wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli 25 marca 2024 r.

Doradztwo podatkowe

Skontaktuj się z nami

Agata Nieżychowska
Agata  Nieżychowska
Dyrektor Działu Doradztwa Podatkowego, Partner
Crowe