CBAM - nowe wymogi raportowania od 1 sierpnia 2024

Prawidłowe raportowanie CBAM wymaga ścisłej współpracy z dostawcami, gdyż to od nich importerzy muszą pozyskać szczegółowe informacje o emisjach towarów objętych raportowaniem CBAM. Niewywiązanie się z obowiązków sprawozdawczych może skutkować sankcjami finansowymi, a nawet wstrzymaniem importu.

Zachęcamy do zapoznania się z poniższym artykułem, w którym przedstawiliśmy wnioski po 9 miesiącach obwiązywania procedury CBAM, a także:

• Nowe obowiązki, które obowiązują importerów od 1 sierpnia 2024
• Wymianę informacji między dostawcą a importerem
• Komunikację z dostawcami z państw trzecich
• Należytą staranność raportowania informacji
• Sankcje pieniężne za niewykonywanie obowiązków

Zobacz więcej: Raportowanie CBAM | Crowe Polska

Raportowanie CBAM - kluczowe wnioski po 9 miesiącach obowiązywania procedury

W okresie przejściowym, podczas początkowej fazy obowiązywania procedury raportowania CBAM, importerzy napotkali wiele przeszkód, zwłaszcza problemów technicznych z Rejestrem Przejściowym CBAM, dedykowaną platformą do raportowania. Niedogodności związane z użytkowaniem platformy poskutkowały ograniczonym dostępem jej funkcjonalności, co znacznie skomplikowało terminowe złożenie pierwszego sprawozdania.

W związku z problemami technicznymi, które pojawiły się w okresie przejściowym Komisja Europejska przedłużyła termin wykonania obowiązku sprawozdawczego CBAM, który początkowo miał zostać spełniony do 31 stycznia br. Importerzy zyskali kolejne 30 dni na złożenie raportu. Na importerów, którzy napotkali problemy z terminowym złożeniem raportu w związku z problemami technicznymi, nie zostały nałożone sankcje.

List otwarty International Chamber of Commerce (ICC)

Wychodząc naprzeciw niedogodnościom, które pojawiły się w okresie przejściowym International Chamber of Commerce (ICC) wystosowało do Komisji Europejskiej list otwarty, uwzględniający następujące postulaty:

• Możliwość raportowania poza portalem CBAM
• Przesunięcie terminu raportowania wartości domyślnych do końca 2025 roku
• Uproszczenie systemu wymiany i przepływu informacji

Co więcej, podczas okresu przejściowego, importerzy zaobserwowali niechęć dostawców i operatorów z państw trzecich do dzielenia się informacjami na temat własnych produkcji, które są związane z emisją gazów cieplarnianych. Próbując rozwiązać tą niedogodność ICC zaproponowało, aby importerzy z państw trzecich przesyłali informacje z uwzględnieniem emisji gazów cieplarnianych bezpośrednio do portalu CBAM. 

Raportowanie CBAM - obowiązki importerów od 1 sierpnia 2024

Od 1 sierpnia 2024 roku importerzy są zobowiązani do raportowania emisyjności sprowadzanych towarów według danych rzeczywistych pochodzących od producenta. Jest to znacznie trudniejsze od poprzedniego modelu, bazującego na wartościach domyślnych.

Dowiedz się więcej: Raportowanie CBAM będzie coraz trudniejsze | Crowe Polska

Raportowanie CBAM - zasady określania danych rzeczywistych

Sposób obliczania kwot emisji wbudowanych i powiązanych z nim ilości certyfikatów CBAM został przedstawiony w załączniku nr 3 do rozporządzenia CBAM. 

Zakres danych niezbędnych do ustalenia emisji zależy m.in. od kategorii importowanych towarów, przyjętych ścieżek produkcji w danej fabryce, prekursorów czy granic produkcyjnych. Dla każdej z nich należy wykorzystać innej metody pomiaru emisji. 

Co do zasady, dane, które są wykorzystywane do raportowania muszą być ustalone przez dostawców. Raz ustalona metodyka raportowania emisji nie powinna być zmieniana w przyszłości. Może do tego dojść jedynie w uzasadnionych przypadkach. Operatorzy są zobligowani do wyboru najdokładniejszych metod pomiaru emisji wskazanych przez Komisję, a następnie ich doskonalenia i stałego przeglądu (w uzasadnionych przypadkach).

Mapowanie łańcucha dostaw - w jakim przypadku raportowanie według wartości domyślnych jest możliwe?

Niektórzy importerzy wciąż będą mogli skorzystać z możliwości raportowania emisji według wartości domyślnych. Zgodnie z art. 5 rozporządzenia wykonawczego CBAM do 20 % całkowitej wielkości emisji wbudowanych z towarów złożonych może opierać się na wartościach szacunkowych udostępnionych przez operatorów instalacji. Dotyczy to jednak określonych przypadków, a kluczową rolę pełni ustalenie emisji z prekursorów.

Jeżeli prekursor (półprodukt wykorzystywany do produkcji importowanych produktów) będzie niósł ze sobą więcej niż 80 proc. emisji wbudowanych umożliwi to dostawcy bezpośredniemu przedstawienie pozostałych 20 proc. emisji wg wartości domyślnych. Tak więc, zrozumienie, gdzie powstają prekursory oraz co jest głównym źródłem emisji, jest najważniejszym krokiem, jeśli chodzi o raportowanie emisji od 1 sierpnia.

Co istotne, wspomniany limit wartości domyślnych można wykorzystywać bez limitu czasowego. Dopóki zatem, obowiązuje rozporządzenie wykonawcze CBAM w dotychczasowym kształcie, importerzy mogą wskazywać 20% emisji wg wartości domyślnych.

Zobacz także: CBAM – wsparcie dla agencji celnych | Crowe Polska

Raportowanie CBAM - zastępcze metody pomiaru emisji

Do zastępczych metod pomiaru emisji należą:

• System ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych w miejscu, w którym znajduje się instalacja, lub
• Obowiązkowy system monitorowania emisji w miejscu, w którym znajduje się instalacja
• System monitorowania emisji w instalacji, który może obejmować weryfikację prowadzoną przez akredytowanego weryfikatora.

Metody te można stosować jedynie do końca 2024 r.

Raportowanie CBAM - nowelizacja ustaw i przyszłość

• Nowelizacja ustaw krajowych - w III kwartale 2024 r. Rada Ministrów planuje przyjąć projekt nowelizacji ustawy dotyczącej zarządzania emisjami gazów cieplarnianych oraz handlu uprawnieniami do emisji. Projektowane przepisy powierzają rolę organu właściwego w sprawach CBAM - Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).
• Nowelizacja ustaw - z 17 lipca 2009 roku o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2020 r. poz. 673, z późn. zm., "USZE") oraz z 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2023 r. poz. 589 z późn. zm., "USH").
• Komisja Europejska planuje również przegląd prawa o CBAM w I kwartale 2025 r. 
• Można też oczekiwać, że od 2027 r. zakres towarów objętych CBAM ulegnie istotnemu poszerzeniu. Pewnych wskazówek o zakresie towarów, które mogą zostać objęte CBAM dostarcza Decyzja Delegowana Komisji (UE) 2019/708 z dnia 15 lutego 2019 r. uzupełniająca dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wskazania sektorów i podsektorów uznanych za narażone na ryzyko ucieczki emisji w okresie 2021–2030 (DECYZJA DELEGOWANA KOMISJI (UE) 2019/708). Zmiany mogą objąć m.in. branże odzieżową, cukierniczą, mleczarską i huty szkła.

Przeczytaj więcej: Graniczny podatek węglowy CBAM. Nowelizacja ustaw krajowych | Crowe Polska

Wymiana informacji pomiędzy dostawcą a importerem

Efektywna współpraca i wymiana informacji między dostawcami a importerami to klucz do spełnienie wymogów regulacyjnych. Najważniejszymi aspektami w tej kwestii są: 

• Ciągłość - proces udostępnienia danych od importera ten powinien być stały (a nie jednorazowy), co wpływa na staranność raportowania
• Onboarding importerów - uzyskanie danych od importerów o lokalizacjach zakładów, w którym są produkowane towary, które następnie możemy umieścić w umowach bądź załącznikach do umów

Wymiana informacji pomiędzy dostawcą a importerem może nastąpić także za pomocą pliku Excel udostępnianego przez Komisję Europejską. Jednak dla wielu dostawców rozwiązanie to wydaje się skomplikowane, ze względu na dużą ilość wymiany danych, do którego obliguje wyżej wspomniany plik.

Należyta staranność w raportowaniu CBAM - na jakie aspekty należy zwrócić szczególną uwagę?

• Zakres niezgłoszonych informacji, czyli porównanie tego, co zostało zaraportowane z tym, co powinniśmy zaraportować, bazując na wartościach rzeczywistych
• Niezgłoszone ilości przywiezionych towarów i niezgłoszone emisje związane z tymi towarami, co jest następstwem raportowania na bazie wartości domyślnych (nie są one tak szczegółowe, jak wartości rzeczywiste)
• Umyślne działanie lub zaniedbanie ze strony zgłaszającego objętego obowiązkiem sprawozdawczym, na przykład raportowanie wyłącznie na bazie wartości domyślnych, co może zostać odebrane przez Komisję Europejską jako niechęć do zainwestowania w raportowanie bazującego na wartościach rzeczywistych
• Gotowość zgłaszającego objętego obowiązkiem sprawozdawczym do zastosowania się do wniosku o udzielenie informacji bądź skorygowania sprawozdania CBAM. W tym wypadku ponownie pojawia się kwestia raportowania, które bazuje na wartościach domyślnych - tworząc tego typu sprawozdanie istnieje ryzyko jego korekty, do którego zobliguje Komisja Europejska
• Dotychczasowe działania zgłaszającego objętego obowiązkiem sprawozdawczym w zakresie wywiązywania się z obowiązków sprawozdawczych. Brane są pod uwagę takie aspekty jak terminowe składanie raportów CBAM w pierwszym okresie, czyli do 31 lipca 2024
• Poziom współpracy zgłaszającego objętego obowiązkiem sprawozdawczym mającej na celu zaprzestanie naruszania przepisów. Komisja analizuje, czy zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym dobrowolnie podjął działania mające na celu zapewnienie, by w przyszłości nie dochodziło do podobnych naruszeń

Raportowanie CBAM - sankcje pieniężne za niewykonywanie obowiązków

Importerzy powinni priorytetowo traktować zgodność z wymogami raportowania CBAM, aby uniknąć kar finansowych i innych negatywnych konsekwencji, do których zaliczamy:

• Sankcje unijne – do 50 euro kary za tonę niezgłoszonych emisji
• Sankcje krajowe – przypuszczalnie administracyjna kara pieniężna w wysokości 50 000 złotych - analogicznie jak w przypadku sankcji za nieprzekazanie raportów EU ETS. Rozporządzenie CBAM obliguje Państwa Członkowskie UE do nakładania na importerów sankcji analogicznych jak w EU ETS. Szczegóły dotyczące sankcji pojawią się wraz z publikacją wspomnianych wyżej ustaw o handlu uprawnień do emisji i systemie handlu uprawnieniami do emisji.

Zgodnie z Art. 189d kPA wymierzając administracyjną karę pieniężną, organ administracji publicznej bierze pod uwagę, m.in.:

• Wagę i okoliczności naruszenia prawa
• Częstotliwość niedopełnienia w przeszłości obowiązku albo naruszenia zakazu tego samego rodzaju
• Uprzednie ukaranie za to samo zachowanie za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe

W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu.

Raportowanie CBAM – jak możemy pomóc?

Sprawdź naszą pełną ofertę i zobacz, jak wspieramy w dopełnianiu obowiązku, którym jest sprawozdawczość CBAM - Raportowanie CBAM | Crowe Polska

Chcesz dowiedzieć się więcej? Obejrzyj nagranie z webinaru - Webinar: CBAM – nowe wymogi raportowania od 1 sierpnia 2024