50% kosztów dla twórców – interpretacja ogólna Ministra Finansów

Podwyższone koszty uzyskania przychodów dla twórców

W opublikowanej interpretacji Ministerstwo wyjaśniło, m.in.:

• zasady ustalania wysokości honorarium autorskiego;
• obowiązki dokumentacyjne dla zastosowania 50% KUP;
• zastosowanie odpowiednich zapisów w umowach o pracę programistów;
• kwestię możliwości wypłaty honorarium autorskiego w formie zaliczki; 
• szczególne reguły dotyczące np. nauczycieli akademickich oraz pracowników naukowych.

Celem wydanej interpretacji jest wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50% kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami.

W jakich przypadkach można zastosować 50% kosztów uzyskania przychodów?

Minister Finansów wyraził stanowisko, zgodnie z którym dla potraktowania wynagrodzenia, jako honorarium i dla zastosowania wobec niego 50% kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest:

1. powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, warunkujące korzystanie przez twórcę z praw autorskich i umożliwiające rozporządzanie majątkowym prawem autorskim do utworu;
2. dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, przy czym dowodem może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza, jeżeli określa, jaki utwór powstał;
3. wyraźne wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika – twórcy, przy czym warunek ten nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50% koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy (np. nauczycieli akademickich).

Zdaniem Ministra Finansów to pracodawca i pracownik – w ramach swobody kontraktowej umów - decydują w jaki sposób wycenić utwór i kalkulować honorarium pracownika. Co istotne, Minister wprost potwierdził, że udział wynagrodzenia autorskiego może być ustalany np. w sposób procentowy. Zaznaczył, że umowa stron może wprost wskazywać kwotę honorarium lub przewidywać zasadę procentowego określania honorarium w stosunku do ogólnej kwoty wynagrodzenia, z tym, że honorarium musi być powiązane z konkretnym utworem (czy utworami określonymi rodzajowo). W wydanej interpretacji ogólnej Ministerstwo przewiduje również możliwość ustalenia honorarium autorskiego opartego na czasie poświęconym przez pracownika – twórcę na stworzenie (tworzenie) utworu pracowniczego, przy prowadzonej przy tym dokumentacji, np. ewidencji utworów (wiążącej czas pracy poświęcony na działalność twórczą z powstaniem konkretnego utworu).

Minister wyraźnie opisał formalne warunki, których dochowanie jest niezbędne dla stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, w tym konieczność odpowiedniego udokumentowania uzyskania przychodu z praw autorskich i praw pokrewnych lub z tytułu rozporządzania tymi prawami i jego wysokości. Wskazał przy tym, że sposób archiwizacji może być co do zasady dowolny, np. może przybrać formę ewidencji. Minister Finansów nie wyklucza także możliwości udokumentowania powstania utworu w formie oświadczenia, jeśli takie obowiązki wynikają z umowy o pracę lub innych wewnątrzzakładowych regulacji. Kluczowe w tym przypadku jest, aby z oświadczenia wynikało jaki konkretnie utwór powstał (powstanie), bowiem samo oświadczenie o wykonaniu pracy twórczej nie będzie wystarczające.

Ponadto, Minister Finansów w wydanej interpretacji ogólnej odnosi się do kilku kwestii praktycznych dotyczących wypłaty honorarium autorskiego i możliwości zastosowania 50% KUP. Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów:

• wypłacenie honorarium lub jego części za dany utwór może nastąpić również przed powstaniem utworu (np. w dacie podpisania umowy). Możliwe jest zatem wypłacanie honorarium w formie zaliczki;
• nie ma przeszkód, aby podmiot wypłacający uwzględniał 50% koszty uzyskania przychodów również przy wypłacie tego rodzaju wynagrodzenia za miesiąc, w którym twórca przebywał na urlopie, czy też na zwolnieniu lekarskim, gdyż wynagrodzenie to również może mieć charakter częściowej wypłaty należnego honorarium. Jednocześnie należy podkreślić, że koszty autorskie mogą mieć zastosowanie wyłącznie do wynagrodzenia stanowiącego honorarium, nie zaś do całego przychodu np. ze stosunku pracy, w tym do zasiłków chorobowych, jako iż stanowią one przychód z innych źródeł (mimo faktu, iż są wypłacane niejednokrotnie za pośrednictwem pracodawcy).

Wydana interpretacja ogólna udziela również wskazówek co należy zrobić w przypadku, gdy umówiony utwór nie powstanie, a płatnik w trakcie roku ustalał zaliczki na podatek od części honorarium z zastosowaniem 50% kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z wyjaśnieniem Ministra Finansów w takim przypadku na podmiocie wypłacającym wynagrodzenie nie ciąży obowiązek korekty kwot wpłacanych zaliczek. Zdaniem resortu takie podejście podyktowane jest okolicznościami związanymi z poczynionym przez płatnika w momencie wypłaty zaliczki założeniem, że dany utwór powstanie. Tym samym, na moment uregulowania zaliczek należy przyjąć, że płatnik pobierał je w prawidłowej wysokości. Zdaniem Ministra Finansów konieczność dokonania korekty może natomiast powstać na etapie rozliczeń rocznych.

Opublikowanie powyższej interpretacji ogólnej należy ocenić pozytywnie, bowiem wyjaśnia ona szereg wątpliwości praktycznych związanych z naliczaniem podwyższonych kosztów. Interpretacja ogólna daje cenne wskazówki do wdrożenia efektywnej struktury wynagradzania pracowników w oparciu o prawa autorskie.