Verplichte aanstelling commissaris: hoe zit het nu weer?

Iedereen kent de criteria wel om uit te maken of een vennootschap al dan niet ‘groot’ is en dus in principe een commissaris moet aanstellen.  Maar wat indien een vennootschap deel uitmaakt van een groep die al dan niet moet consolideren? En wat als de vennootschap deel uitmaakt van een internationale groep?

We zetten hieronder alles nog even op een rijtje.

Stand-alone vennootschappen  

Een vennootschap wordt geacht groot te zijn en moet dus een commissaris aanstellen wanneer meer dan één van de volgende drie criteria worden overschreden:

• Jaargemiddeld personeelsbestand: 50 werknemers
• Jaaromzet exclusief BTW: 9.000.000 euro
• Balanstotaal: 4.500.000 euro

Wanneer meer dan één van deze drie criteria worden overschreden of niet meer worden overschreden, heeft dit slechts gevolgen wanneer dit zich in twee opeenvolgende boekjaren voordoet.  De gevolgen gaan dan in vanaf het daaropvolgende boekjaar.

Stel: een vennootschap overschrijdt meer dan één van de drie criteria voor de boekjaren 2019 en 2020, dan zal zij vanaf het boekjaar 2021 als groot worden beschouwd en een commissaris moeten aanstellen.

Vennootschappen die deel uitmaken van een Belgische groep die verplicht moet consolideren

Wanneer een vennootschap deel uitmaakt van een groep van vennootschappen die verplicht moeten consolideren, moet een commissaris worden aangesteld zelfs indien de betrokken vennootschap op zich als klein wordt beschouwd.  In België bestaat de consolidatieverplichting voor elke onderneming die alleen of gezamenlijk één of meerdere dochterondernemingen controleert of een consortium vormt behalve:

• Wanneer de onderneming zelf een dochteronderneming is.
• Wanneer de onderneming een moedervennootschap is die alleen maar dochterondernemingen heeft van een te verwaarlozen betekenis.
• Wanneer de onderneming deel uitmaakt van een groep van beperkte omvang.  

Een groep van beperkte omvang is dan een groep die op geconsolideerde basis niet meer dan één van de volgende criteria overschrijdt:

• Jaargemiddeld personeelsbestand: 250 werknemers
• Jaaromzet exclusief BTW: 34.000.000 euro
• Balanstotaal: 17.000.000 euro

Deze criteria worden getoetst op datum van afsluiting van het boekjaar van de consoliderende vennootschap. Wanneer meer dan één van deze drie criteria worden overschreden of niet meer worden overschreden, heeft dit slechts gevolgen wanneer dit zich in twee opeenvolgende boekjaren voordoet.  De gevolgen gaan dan in vanaf het daaropvolgende boekjaar.

Vennootschappen die deel uitmaken van een internationale groep die verplicht moet consolideren

Ook wanneer een vennootschap deel uitmaakt van een internationale groep van vennootschappen die verplicht moet consolideren, moet een commissaris worden aangesteld. 

Hierbij moet gekeken worden naar de regels inzake consolidatieverplichting die in het buitenland gelden dewelke strenger kunnen zijn dan de Belgische waardoor er daar desgevallend sneller tot consolidatie moet overgegaan worden dan in België. 

Het kan dus voorkomen dat een kleine Belgische onderneming een commissaris moet aanstellen omwille van een consolidatieverplichting in het buitenland.

Sancties

Bij niet aanstelling van een commissaris kunnen volgende sancties worden opgelegd:

• Gerechtelijke benoeming van een commissaris: dit kan door iedere belanghebbende worden gevraagd.
• Nietigheid van het besluit van de algemene vergadering die de jaarrekening goedkeurt.
• Bestuurdersaansprakelijkheid wegens overtreding van het vennootschapsrecht.

Conclusie

Vooral vennootschappen die deel uitmaken van een internationale groep moeten er over waken dat zij op de hoogte zijn van consolidatieregels in het buitenland.