BTW in het digitale tijdperk (ViDA)

Het huidige btw-stelsel van de EU voor intracommunautaire handel is bijna 30 jaar oud en heeft, ondanks enkele recente verbeteringen, geen gelijke tred gehouden met de technologische vooruitgang, de digitale economie, veranderingen in bedrijfsmodellen of de globalisering. Op 8 december 2022 heeft de Europese Commissie een reeks maatregelen voorgesteld om het btw-stelsel in de EU te moderniseren. Het voorstel is erop gericht om de btw beter te laten werken voor bedrijven en fraudebestendiger te maken door digitalisering te omarmen en te bevorderen.

Het 'btw voor het digitale tijdperk'-pakket maakt optimaal gebruik van de technologische en digitale vooruitgang om een geactualiseerd btw-stelsel te realiseren. Kort samengevat heeft de Europese Commissie voorstellen gedaan voor:

1. Een overgang naar realtime digitale rapportage op basis van e-facturering voor bedrijven die grensoverschrijdend actief zijn in de EU en een geharmoniseerd kader voor binnenlandse transacties

Het nieuwe systeem introduceert realtime, digitale, op transacties gebaseerde rapportage voor btw-doeleinden, gebaseerd op e-facturatie. Zodra het systeem operationeel is, zal het de lidstaten waardevolle informatie geven die zij nodig hebben om grensoverschrijdende transacties te controleren en grensoverschrijdende btw-fraude harder aan te pakken, terwijl de kosten voor bedrijven op het vlak van administratie en compliance worden verlaagd. Om deze gegevens zo goed mogelijk te gebruiken voor btw-controle en fraudebestrijding, zullen de lidstaten ook worden uitgerust met passende instrumenten voor administratieve samenwerking.

2. Geactualiseerde btw-regels voor personenvervoer en platformen voor kortstondig verblijf

Onder de nieuwe regels worden platformeconomie-providers zelf verantwoordelijk geacht voor het innen van btw wanneer dienstverleners dat niet doen (omdat ze bijvoorbeeld een klein bedrijf zijn dat zich normaal niet hoeft te registreren voor btw) en voor het afdragen van deze btw aan de belastingdienst. Samen met andere verduidelijkingen zorgt dit voor een uniforme aanpak in alle lidstaten en draagt het bij aan een gelijker speelveld tussen online en traditionele verblijfs- en vervoersdiensten. Het maakt het leven ook eenvoudiger voor KMO's die de platforms gebruiken, omdat ze niet langer de btw-regels hoeven te begrijpen en ervoor hoeven te zorgen dat deze worden nageleefd, vaak in andere lidstaten.

3. De invoering van één btw-registratie voor de hele EU

Voortbouwend op het al bestaande 'One Stop Shop'-model voor e-commerce-handelaren, zal het voorstel van de EU Commissie de scenario's waarin bedrijven die aan consumenten in meer dan één lidstaat willen verkopen zich ook in andere lidstaten moeten registreren, verder verminderen. Met deze hervorming kunnen handelaren die grensoverschrijdend actief zijn, ervoor kiezen om zich in slechts één lidstaat te registreren voor al hun verkooptransacties aan consumenten in de hele EU en voor hun overbrengingen van goederen voor opslag in andere lidstaten. Na registratie in één lidstaat kunnen ze dan via één online portaal aan hun btw-verplichtingen voldoen en in één taal communiceren met de belastingdienst van die lidstaat, ook al verkopen ze in de hele EU. Kleinere bedrijven, en zeker bedrijven die willen uitbreiden, zullen baat hebben bij de veel eenvoudigere administratie die de nieuwe regels met zich meebrengen. Het voorstel maakt het ook verplicht voor online platformen om zich te registreren voor de Import One-Stop Shop, wat de naleving van de btw-regels verder zal verbeteren.

Waar staan we nu?

De voorstellen voor dit 'btw voor het digitale tijdperk'-pakket (ViDA) zullen waarschijnlijk grote gevolgen hebben voor veel bedrijven in de Europese Unie. Momenteel doorlopen deze ViDA-voorstellen het raadplegings- en wetgevingsproces op EU-niveau. In dit verband zijn de EU-ministers van Financiën het in grote lijnen eens met de ViDA-voorstellen. Wel werd een oproep gedaan om het voorgestelde tijdschema voor e-facturering uit te stellen en verder na te denken over de regels voor platformhervormingen. Sommige EU-lidstaten hebben ook vragen gesteld over de kosten van de vereiste IT-investeringen. In juli 2023 vroeg het EU-parlement om een uitstel van 2 jaar voor de maatregelen.

Een definitief akkoord en stemming over de maatregelen, de uitvoering ervan en het desbetreffende tijdschema is voorzien voor de Ecofin-vergadering van 17 oktober 2023. Als het huidige tijdschema voor de invoering wordt aangehouden en de eerste maatregel vanaf 1 januari 2024 wordt ingevoerd, betekent dit dat bedrijven in de EU weinig tijd zullen hebben om zich aan de nieuwe regels aan te passen. Hoewel enig uitstel en/of overgangsmaatregelen waarschijnlijk zijn, moeten bedrijven zich voorbereiden op de komende veranderingen onder de nieuwe ViDA-regels.